Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen

Wegen

Kerncijfers

Verhardingen                              1.800.078 m2

Waarvan:

• gesloten (asfalt)   433.996 m2
• gesloten (beton)   20.470 m2
• open (klinkers, tegels)   1.282.910 m2
• half (gravel, split)   62.712 m2

In 2023 is het nieuwe beheer- en beleidsplan wegen 2024- 2028 vastgesteld. In het Beheer- en beleidsplan wegen 2024-2028 is uitgegaan van beeldkwaliteitsniveau B. Dit is het CROW onderhoudsniveau waarbij het overschrijden van de richtlijn niet is toegestaan. Zo wordt het risico op aansprakelijkheidsstelling zoveel mogelijk voorkomen. Bij het opstellen van de planning voor het Groot onderhoud aan de wegen is rekening gehouden met projecten uit het Meerjaren-investeringsplan wegen, bouwprojecten, kabel- en leidingprojecten en dergelijke. Hiervoor is voldoende budget noodzakelijk.
Bij de voorbereiding van werkzaamheden voor Groot onderhoud wordt ook gekeken naar kleinschalige maatregelen in het kader van verkeer, klimaatadaptatie, toegankelijkheid en dergelijke . Het is efficiënt deze maatregelen mee te nemen in het uit te voeren onderhoud.
Wegenonderhoud bestaat uit dagelijks klein- en groot onderhoud en rehabilitatie (volledige vervanging wegconstructie aan het einde van de levensduur). De planningen van klein- en groot onderhoud zijn opgenomen in het wegenbeheerplan 2024-2028.
Door het consequent uitvoeren van Klein onderhoud in eigen beheer in combinatie met MOR meldingen kan de noodzaak voor Groot onderhoud worden beperkt. Het klein onderhoud kan grotendeels in eigen beheer worden uitgevoerd. Een gedeelte dient te worden uitbesteed.
Rehabilitatie maakt geen onderdeel uit van klein en groot onderhoud wegen. De rehabilitatie is opgenomen in het Meerjaren-Investeringsplan (MIP) wegen, waarbij de planning wordt afgestemd op de beschikbare middelen en de samenhang met rioleringsprojecten en wegbeheer. Afhankelijk van het project vindt een verdeling plaats tussen rehabilitatiekosten en overige kosten. De middelen worden jaarlijks gedoteerd aan de reserve MIP wegen waaruit de afschrijvingen van de investeringen worden gedekt. Hierdoor blijven voordelen op investeringen als gevolg van subsidies, aanbestedingsvoordelen en onderuitputting beschikbaar voor rehabilitatie.

Een aantal wegen voldoet op dit moment niet aan kwaliteitsniveau B. Om deze onderhoudsachterstand weg te werken dient op korte termijn onderhoud te worden uitgevoerd. Daarnaast zijn een aantal wegen waar op de middellange termijn (2 tot 5 jaar) onderhoud noodzakelijk is. Elke 2 jaar worden nieuwe weginspecties uitgevoerd en wordt waar nodig de planning bijgesteld.

Met betrekking tot de investeringen in het kader van herinrichting en reconstructie wegen is er in principe sprake van rehabilitatie en dus de mogelijkheid tot het maken van afwegingen over verkeersafwikkeling en/of inrichting. Aanleiding voor rehabilitatie kan ook voortvloeien uit afstemming met andere beleidsterreinen.

Het is belangrijk dat de rehabilitatie van de wegen uitgevoerd wordt. Met andere woorden: aan het einde van de levensduur moeten zowel verharding als fundering volledig vervangen worden. Beschikbaar zijn van middelen voor rehabilitatie is essentieel om rioleringsprojecten en rehabilitatie van wegen op elkaar af te kunnen stemmen.
In het VGRP is bij projecten waar de riolering vervangen wordt, ervan uitgegaan dat uitkomende bestratingsmaterialen hergebruikt worden. De kosten voor het vervangen van de fundering en het opnieuw leggen van de oude materialen worden uit de opbrengst rioolrechten gedekt. Het hergebruiken van het bestratingsmateriaal heeft echter zeer nadelige gevolgen voor de kwaliteit. Voor het vervangen van de verhardingsmaterialen als onderdeel van rioleringsprojecten is gemiddeld ongeveer € 300.000 per jaar nodig. Deze kosten mogen niet ten laste van de voorziening riolering worden gebracht. De middelen voor het vervangen van bestratingsmateriaal bij rioleringsprojecten worden voortaan meegenomen in de planning voor het MIP wegen.

Financieel kader
De onderhoudskosten voor de korte en middellange termijn worden grotendeels bepaald door de huidige kwaliteit van de verhardingen en bestaan uit:

Klein onderhoud:
Klein onderhoud wordt voornamelijk in eigen beheer uitgevoerd.

Groot onderhoud:
Na de weginspectie is door het wegbeheersysteem een basisplanning gegenereerd. Conform de systematiek wordt een zogenaamde maatregeltoets uitgevoerd. Deze maatregeltoets, waarbij kritisch wordt gekeken naar de gekozen maatregelen en afstemming plaats vindt met geplande projecten, resulteert in een gemuteerde basisplanning. Dit zal in 2025 de planning groot onderhoud vormen. In de begroting 2025 is € 616.000 opgenomen voor groot onderhoud wegen en € 60.000 voor de uitvoering van kleinschalige maatregelen in het kader van verkeer, klimaatadaptatie, toegankelijkheid en dergelijke.

In de meerjarenplanning MIP wegen 2025-2028 (concept) zijn de volgende projecten opgenomen:

Knelpunten en risico’s
Met het vaststellen van het duurzaam financieel beleid heeft het gemeentebestuur richting gegeven om achterstanden in het onderhoud te voorkomen en de hiermee gepaard gaande risico’s te beperken. Zaken zoals verkeersveiligheid, externe prioriteiten kunnen ertoe leiden dat de planning bijgesteld moet worden. Door knelpunten op de arbeidsmarkt kunnen mogelijk niet alle geplande werken worden aanbesteed of worden de inschrijvingsbedragen hoger.

Ontwikkelingen  
Om het beheer en onderhoud ook in de toekomst goed vorm te kunnen geven wordt in afstemming met de Basiskaart Grootschalige Topografie (BGT) de wijzigingen in het wegenareaal continu bijgehouden. De MIP’s worden periodiek bijgewerkt en ter besluitvorming voorgelegd.

Sinds 2016 mogen er geen onkruidbestrijdingsmiddelen op verhardingen meer toegepast worden. Het onkruid op de verhardingen wordt verwijderd door gebruik te maken van alternatieve methodes/machines. De ervaringen wijzen uit dat het verbod op bestrijdingsmiddelen wel een verandering in het straatbeeld geeft.